Nuôi con bằng sữa mẹ, đặc biệt là cho con ti mẹ trực tiếp đã được nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh giúp mang lại nhiều lợi ích cho mẹ và bé, nhưng điều đó không phải lúc nào cũng đến một cách tự nhiên.

Có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, lượng sữa mẹ sẽ không thể đủ để cung cấp cho trẻ trong giai đoạn nuôi con bằng sữa mẹ. Điều này có thể dẫn tới nhiều vấn đề về sức khỏe và tài chính khác nhau trong quá trình nuôi con những tháng đầu đời.

Trong những tình huống như thế này, có một số cách để tạo ra nhiều sữa mẹ hơn. Hãy đọc để tìm hiểu về 12 biện pháp khắc phục tại nhà và các giải pháp tự nhiên.

Mẹ có đang đủ sữa cho trẻ sơ sinh?

Thông thường, cơ thể mẹ có thể sẽ tạo ra đủ sữa để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của bé. Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp mẹ không thể cung cấp đủ sữa tự nhiên cho con, đặc biệt, đối với những người làm mẹ làm đầu. Việc biết liệu nguồn sữa mẹ của bạn đã đáp ứng phù hợp cho nhu cầu dinh dưỡng của con chưa là yếu tố vô cùng quan trọng.

Để nhận biết mẹ đang sản xuất đủ sữa cho con bú hay không, chúng ta có thể tìm kiếm các dấu hiệu trẻ được bú no như sau:

- Con bạn nuốt nước bọt khi bú

- Trẻ dễ vào giấc sau khi ăn xong

- Bé đi vệ sinh tốt

- Bé đang phát triển và tăng cân khỏe mạnh

Khóc và quấy khóc sau khi bú thường không liên quan đến cơn đói, vì vậy đừng lo lắng về việc cung cấp sữa trong những trường hợp này. Thay vào đó, hãy cố gắng tìm ra nguyên nhân cơ bản, có thể là do mọc răng, đầy hơi hoặc các vấn đề sức khỏe khác.

Cũng nên nhớ rằng bác sĩ nhi khoa sẽ kiểm tra sự phát triển của chúng trong mỗi lần khám sức khỏe. Nếu bạn lo lắng về việc nguồn sữa mẹ ít, đừng ngần ngại yêu cầu hỗ trợ và thảo luận về các lựa chọn của bạn.

Cách tăng nguồn sữa mẹ tự nhiên

Việc tăng cường nguồn sữa mẹ tại nhà thường bắt đầu bằng việc mát xa ngực và tăng lượng sữa hút ra. Nhưng bạn cũng cần giải quyết những nguyên nhân phổ biến nhất khiến nguồn sữa ít, chẳng hạn như ăn uống không đủ, cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng và cho con bú quá ít. Đọc tiếp để tìm hiểu thêm các biện pháp khắc phục tại nhà để tăng sản lượng sữa mẹ một cách tự nhiên.

1. Thực hiện chế độ ăn uống bổ dưỡng, lành mạnh

Thực hiện theo kế hoạch ăn lành mạnh có thể đảm bảo cơ thể mẹ sau ainh nhận được dinh dưỡng hợp lý. Chọn bữa ăn nhiều trái cây và rau quả, ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt, thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi và hạt lanh và protein thực vật.

Hầu hết những người cho con bú đều được khuyến cáo nên nạp khoảng 2.000 đến 2.800 calo mỗi ngày. Tuy nhiên, con số này cũng phụ thuộc phần lớn vào cơ địa và mức độ hấp thu, cũng như tình trạng sức khỏe của mẹ và bé. Để biết được dinh dưỡng nên nạp vào cơ thể, các mẹ nên nhờ đến sự tư vấn của các chuyên gia chăm sóc sức khỏe.

2. Uống nhiều nước

Nước là yếu tố chính tạo nên sữa mẹ, do đó, cơ thể mẹ sẽ không thể sản xuất nhiều sữa mẹ hơn nếu bị mất nước. Đặc biệt, đối với những bà mẹ đang cho con bú, lượng nước cần nạp mỗi ngày cũng sẽ cao hơn so với người bình thường. Những người đang cho con bú nên uống 8 cốc nước mỗi ngày, cùng với đó là bổ sung các loại hoa quả, rau củ để bổ sung nước nếu không thể uống nước lọc nhiều.

Một cách để đảm bảo bạn được cung cấp đủ chất lỏng là uống một cốc nước trong mỗi bữa ăn và mỗi buổi cho con bú. Tương tự như vậy, bạn có thể thử ăn những thực phẩm chứa nhiều nước như dưa hấu, dưa chuột và quả mọng để giúp bạn giữ nước.

3. Ngủ đủ giấc

Ngủ để phục hồi sức khỏe thường xuyên nhất có thể. Nghỉ ngơi đầy đủ sẽ giúp cơ thể bạn phục hồi sau khi mang thai và sinh con — đồng thời thúc đẩy cơ thể bạn sản xuất nhiều sữa mẹ hơn. Trong khi đó, việc thiếu ngủ có thể tác động tiêu cực đến việc sản xuất sữa của bạn, vì vậy điều quan trọng là bạn phải ưu tiên giấc ngủ nhiều nhất có thể.

4. Hạn chế căng thẳng tinh thần

Việc nuôi con bằng sữa mẹ có thể là một thử thách và việc bạn cảm thấy căng thẳng về nguồn sữa mẹ là điều dễ hiểu. Nhưng căng thẳng mãn tính có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất sữa của bạn, đặc biệt là khi bạn có nhiều quá trình trong cơ thể cạnh tranh để có nguồn lực hạn chế.6Thường xuyên thực hành các kỹ thuật và hoạt động giảm căng thẳng lành mạnh, chẳng hạn như tập thở, yoga, tập thể dục nhẹ, nói chuyện với bạn bè, chăm sóc bản thân và thư giãn. Ngoài ra, hãy kiên nhẫn với bản thân khi bạn nỗ lực tăng cường sản xuất sữa mẹ.

5. Hãy nhờ hỗ trợ những khi cần thiết

Hãy thoải mái buông bỏ công việc gia đình, tập trung vào chăm sóc em bé và bản thân bạn, bao gồm cả việc dành thời gian cho các hoạt động thư giãn, thay vì rửa bát hay giặt giũ khi cơ thể đã quá mỏi mệt.

Bạn nên nhờ bạn bè, gia đình hoặc dịch vụ dọn dẹp giúp đỡ các công việc gia đình. Thỉnh thoảng gọi đồ ăn ngời cũng có thể giúp bạn tiết kiệm năng lượng. Nghiên cứu cho thấy rằng khi cha mẹ cho con bú không người hỗ trợ thì thời gian nuôi con bằng sữa mẹ sẽ bị rút ngắn đáng kể.

6. Cho con bú thường xuyên

Nuôi con bằng sữa mẹ hoạt động theo cơ chế cung cầu. Điều đó có nghĩa là nếu bạn cho con bú càng thường xuyên và càng lâu thì bạn sẽ càng sản xuất được nhiều sữa. Nếu bạn gặp khó khăn trong việc cảm thấy thoải mái hoặc tìm được một vị trí phù hợp, chuyên gia tư vấn về nuôi con bằng sữa mẹ có thể dạy bạn những kỹ thuật thích hợp.

Bạn cũng nên lên kế hoạch cho bé bú đều đặn, đặc biệt là trong những tuần đầu tiên. Thông thường, các mẹ nên cho con bú với tần suất hai đến bốn giờ một lần suốt ngày và đêm. Các mẹ cần đặc biệt lưu ý, nếu đến cữ bú và trẻ vẫn đang ngủ ngon bạn nên cân nhắc việc đánh thức trẻ dậy để bú, đặc biệt là đối với trẻ sơ sinh

Ngoài ra, hãy đảm bảo cho con bú đều cả 2 bên bầu sữa để đảm bảo hạn chế tối đa việc tắc tia sữa.

7. Sử dụng thảo dược hỗ trợ kích sữa

Một số chuyên gia y tế cho rằng các phương pháp điều trị bằng thảo dược như cỏ cà ri và gừng sẽ giúp tăng cường sản xuất sữa. Cỏ cà ri vừa có sẵn dưới dạng một loại thảo dược, có thể dùng làm trà, vừa có thể dùng làm thực phẩm bổ sung. Từ lâu, người ta đã sử dụng cỏ cà ri để tạo nhiều sữa mẹ hơn, nhưng có rất ít nghiên cứu về sự an toàn của nó đối với cả cha mẹ và bé.

Cũng có một số bằng chứng cho thấy gừng có thể làm tăng sản lượng sữa. Hãy cân nhắc việc cắt hoặc nghiền gừng tươi thành một số món ăn yêu thích của bạn hoặc pha trà từ gừng. Gừng thậm chí còn có sẵn ở dạng dầu, viên nang, cồn thuốc và chiết xuất.

Mặc dù có lịch sử lâu dài về việc sử dụng các thảo dược tự nhiên này nhưng chỉ có một số nghiên cứu trên người về tính an toàn và hiệu quả của chúng. Mẹ nên hỏi tư vấn từ các chuyên gia trước khi sử dụng các loại thảo dược kích sữa theo các bài thuốc dân gian truyền miệng.

8. Thường xuyên chủ động vắt sữa, hút sữa

Việc thường xuyên vắt sữa bằng tay hoặc hút sữa bằng máy theo hướng dẫn của chuyên gia sẽ rất hữu ích và giúp mẹ giảm tình trạng căng sữa, sưng viêm tuyến sữa,... đồng thời làm gia tăng khả năng tiết sữa của cơ thể mẹ.

Việc thường xuyên vắt sữa sẽ giúp cơ thể mẹ nhận được tín hiệu cần gia tăng sản xuất sữa, do đó, lượng sữa tiết ra mỗi lần càng nhiều thì cơ thể bạn sẽ sản xuất càng nhiều sữa cho lần bú tiếp theo.

Tuy nhiên, việc vắt sữa cần và hút sữa cần được thực hiện đúng cách, trong trường hợp sai kỹ thuật, nó có thể gây hậu quả ngược lại như làm tổn thương tuyến vú, gây sưng đau, làm tắc tia sữa,...

9. Hạn chế đồ uống có chứa caffeine

Nếu nhận thấy mình cần sản xuất nhiều sữa mẹ hơn, bạn cũng có thể thực hiện một số thay đổi lối sống đơn giản như giảm lượng caffeine tiêu thụ. Mặc dù caffeine có thể không ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn sữa mẹ nhưng tác động của nó đối với bạn và con bạn có thể dẫn đến các vấn đề về nguồn sữa. Ví dụ, caffeine là chất lợi tiểu tự nhiên, có nghĩa là nó có thể dẫn đến mất nước nếu bạn uống quá nhiều.

Tương tự như vậy, em bé của bạn có thể từ chối bú nếu bạn uống quá nhiều chất có chứa caffeine. Và uống quá nhiều cà phê hoặc soda có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ của bạn, từ đó có thể làm thay đổi nguồn sữa của bạn. Trên thực tế, một nghiên cứu cho thấy uống caffeine sáu giờ trước khi đi ngủ sẽ làm giảm tổng thời gian ngủ xuống một giờ.

Mặc dù không nhất thiết phải loại bỏ hoàn toàn cà phê khỏi chế độ ăn uống của mình nhưng bạn có thể muốn hạn chế nó trong giai đoạn nuôi con bằng sữa mẹ, đặc biệt là khi cố gắng tăng sản lượng sữa.

10. Mát xa ngực

Mát xa ngực giữa các lần cho con bú cũng có thể giúp bạn sản xuất nhiều sữa mẹ hơn. Ví dụ, một nghiên cứu cho thấy việc mát-xa ngực theo vòng tròn đã làm tăng lượng sữa mẹ tiết ra gần 23%. Nó cũng hữu ích trong việc giảm đau và sưng vú.

Để mát xa ngực đúng cách, bạn nên chọn một không gian thoải mái, yên tĩnh, có tiếng nhạc nhẹ nhàng. Bạn có thể bắt đầu bằng cách đắp khăn ấm lên ngực. Sau đó, đặt một tay lên trên ngực và đặt tay kia ở dưới vú. Nhẹ nhàng massage qua lại, di chuyển tay theo hướng ngược lại. Nếu nhận thấy tay không di chuyển trên da tốt như mong muốn, bạn có thể sử dụng một lượng nhỏ dầu ô liu để thúc đẩy chuyển động.

Nếu đã thức hiện qua các phương pháp trên và không thấy có hiệu quả, hay tìm tới tư vấn của chuyên gia sớm nhất. Các chuyên gia tư vấn về nuôi con bằng sữa mẹ có thể dạy bạn các kỹ thuật và tư thế cho con bú. Thông thường, những thay đổi nhỏ, đơn giản trong cách bú của bé và cách bạn bế chúng có thể tạo nên sự khác biệt lớn. Bác sĩ nhi khoa của con bạn và các bậc cha mẹ đang cho con bú khác cũng có thể đưa ra những hướng dẫn hữu ích.

Điều quan trọng là bạn phải tìm kiếm sự giúp đỡ sớm thay vì chờ đợi cho đến khi tình huống đó dường như không thể vượt qua được. Thực hiện những thay đổi nhỏ chỗ này chỗ kia có thể giúp bạn xây dựng nguồn sữa nuôi dưỡng con bạn và đáp ứng nhu cầu dự trữ của bạn.

Bài viết được thực hiện với sự tư vấn chuyên môn của Ths.ĐD. Võ Thị Ngọc Diệp - Trưởng phòng Điều dưỡng - Bệnh viện Hùng Vương, TP. Hồ Chí Minh.