Trẻ sơ sinh đặc biệt là trẻ sinh non hoặc nhẹ cân thường gặp nhiều vấn đề về sức khỏe do sức đề kháng yếu, một số cơ quan chưa phát triển toàn diện. Để chăm sóc cho trẻ sinh thiếu tháng, ngày nay các bác sĩ đã áp dụng phương pháp Kangaroo – Một phương pháp lấy từ ý tưởng những chú Kangaroo chăm sóc con bằng cách ôm con da kề da trong túi phía trước ngực mẹ.

Đây cũng là phương pháp được tổ chức WHO khuyến cáo vì những lợi ích của phương pháp Kangaroo đối với trẻ sơ sinh rất lớn. Được công nhận là phương pháp mang đầy tính nhân bản, con được nằm trong vòng tay, hơi ấm của mẹ.

Phương pháp Kangaroo là gì?

Phương pháp Kangaroo có tên tiếng anh đầy đủ là Kangaroo Mother Care. Là một phương pháp y học thích ứng lựa chọn để chăm sóc cho trẻ sinh non hoặc nhẹ cân, bằng cách để trẻ nằm tiếp xúc da kề da trên ngực mẹ hoặc người thân của trẻ.

Qua nhiều nghiên cứu chứng minh cho thấy, chăm sóc trẻ sơ sinh thiếu tháng bằng phương pháp Kangaroo iệu quả không thua kém gì lồng ấp. Phương pháp này rất hữu ích và hiệu quả trong việc kiểm soát thân nhiệt của trẻ. Trẻ có thể tự tìm vị trí bầu vú mẹ và dễ dàng bú, đồng thời vun vén thêm mối liên kết chặt chẽ tình cảm của mẹ với con hay với người thân trong gia đình bé.

Lợi ích của phương pháp Kangaroo đối với trẻ sơ sinh

Lợi ích đối với trẻ sơ sinh

• Thực hiện phương pháp Kangaroo giúp kiểm soát ổn định thân nhiệt của trẻ. Nhờ vào nhiệt độ từ cơ thể mẹ, thân nhiệt của con sẽ luôn được duy trì ổn định ở mức 37 độ C. Điều này giúp trẻ giảm nguy cơ hạ thân nhiệt đột ngột, tránh được những cơn ngưng thở sinh lý, giúp bão hòa lượng oxy trong máu đồng thời điều hòa nhịp tim của trẻ.
• Nghiên cứu cho thấy phương pháp Kangaroo giúp trẻ ngủ ngon hơn, ít quấy khóc và chu kì ngủ của con sẽ được điều chỉnh phù hợp. Trẻ ngủ yên và có thể thức giấc để bú mẹ.
• Lợi ích với hệ tiêu hóa của trẻ, bé dễ tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn. Trẻ ít nguy cơ bị hạ đường huyết, tránh được tình trạng nhiễm khuẩn sơ sinh và trào ngược dạ dày.
• Khi thực hiện Kangaroo, khớp háng của bé ở tư thế dạng, giúp giảm trật khớp háng.
• Tiếp xúc da kề da với mẹ, trẻ sẽ làm quen và thích nghi với những vi khuẩn từ cơ thể mẹ, hệ miễn dịch được kích thích và phát triển, giảm nguy cơ nhiễm khuẩn.
• Giảm tỉ lệ tử vong và bệnh tật ở trẻ sinh non.
• Giúp não và thể chất của con phát triển, tăng khả năng nhận thức môi trường xung quanh.
• Trẻ được bao bọc bởi hơi ấm và mùi hương của mẹ, nghe tiếng mẹ nói, cảm nhận được sự bao bọc an toàn, kích thích trẻ tự tìm vú mẹ và dễ bú hơn. Việc nuôi con bằng sữa mẹ tiến triển tốt hơn nhất là với bà mẹ đang khó khăn trong việc nuôi con bằng sữa mẹ.

Lợi ích đối với mẹ

• Phương pháp Kangaroo giúp trẻ và mẹ bỉm da kề da, làm tăng cường mối quan hệ và tình cảm mẹ con
• Giúp mẹ tăng tiết sữa, trẻ được bú mẹ sớm và kéo dài, hạn chế nguy cơ thiếu sữa, tắc sữa.
• Tư cung của mẹ được co hồi tốt, giảm nguy cơ xuất huyết sau sinh
• Kangaroo cũng giúp mẹ bỉm giảm lo lắng, trầm cảm sau sinh, tăng tự tin và khả năng chăm sóc con.

Tiêu chuẩn chọn trẻ thực hiện phương pháp Kangaroo

Để thực hiện phương pháp Kangaroo chăm sóc trẻ sơ sinh, bác sĩ sẽ dựa trên các tiêu chuẩn sau đây:

• Trẻ mới sinh có cân nặng dưới 2500 gam hoặc tuổi thai nhỏ hơn 37 tuần.
• Trẻ không có dấu hiệu bệnh lý hoặc đã vượt qua gian đoạn bệnh lý nặng.
• Trẻ không phải nuôi dưỡng bằng đường tĩnh mạch nữa.
• Cơ thể đáp ứng tốt với các kích thích

Tiêu chuẩn cho người mẹ thực hiện phương pháp Kangaroo

• Đồng ý, tự nguyện và hợp tác thực hiện Kangaroo theo hướng dẫn của bác sĩ và y tá.
• Sức khỏe của người mẹ ở mức ổn định và tốt cả về thể chất lẫn tinh thần.
• Mẹ có điều kiện về mặt thời gian, dành toàn bộ thời gian thực hiện phương pháp theo đúng quy trình.
• Thực hiện vệ sinh thân thể, quần áo tốt, không để móng tay.
• Có người nhà (tốt nhất là ba của trẻ) tình nguyện và thích hợp thay mẹ làm kangaroo khi cần thiết.

Các bước tiến hành phương pháp Kangaroo

• Bước 1: Rửa tay, sát khuẩn bằng dung dịch chuyên dụng
• Bước 2: Chuẩn bị các dụng của cho trẻ bao gồm: Cặp nhiệt độ (nếu cần), thay bỉm sạch, đội mũ, đi tất tay, tất chân, cởi quần áo của trẻ và quấn trong khăn bông ấm
• Bước 3: Đặt trẻ vào túi Kangaroo: Tháo bỏ khăn quấn, 1 bàn tay bế dưới cổ, tay còn lại bế dưới mông trẻ.
• Bước 4: Đặt tư thế đầu đúng, nâng nhẹ dưới cằm sao cho không bị gập cổ.
• Bước 5: Đặt trẻ nằm sấp lên ngực mẹ, thẳng dọc giữa hai bầu vú, đầu nghiêng 1 bên, má tựa vào ngực của mẹ. Tạo tư thế da kề da đồng thời mẹ có thể quan sát được mặt con. Để trẻ nằm thoải mái trên ngực mẹ giống thư thế con ếch bám vào mẹ.
• Bước 6: Chỉnh tư thế thân trên bằng cách một tay giữ đầu, 1 tay đưa 2 chân trẻ ra khỏi phấn dưới áo kangaroo, kéo phần trên áo lên ngang tai trẻ. Thân trên của trẻ được đỡ trong áo kangaroo.
• Bước 7: Chỉnh tư thế 2 chân bằng cách đổi tay giữ đầu, chỉnh sửa áo đồng thời kéo phần áo chùm kín 2 chi. Toàn thân của bé được áo kangaroo nâng đỡ sao cho tư thế toàn thân của trẻ được thoải mái.
• Bước 8: Đắp chăn đảm bảo thân nhiệt cho con.

Lưu ý trong quá trình thực hiện phương pháp Kangaroo mẹ cần biết

• Trong thời gian thực hiện Kangaroo, cần đảm bảo trẻ được theo dõi thường xuyên về các thông số cơ bản như: Nhịp thở, nhịp tim, thân nhiệt, màu sắc da, vòng đầu, cân nặng và sự đáp ứng của cơ thể con. Trường hợp có phát hiện bất thường cần kịp thời phát hiện và điều trị từ bác sĩ.
• Nhận biết và kịp thời xử lý các vấn đề có thể gặp phải theo phác đồ y tế. Trong quá trình chăm sóc trẻ bằng phương pháp Kangaroo có thể xảy ra tình trạng trẻ bị suy hô hấp, hạ thân nhiệt. Trẻ bị suy hô hấp có biểu hiện thở nhanh hoặc chậm, khó thở, thở không đều, co lõm lồng ngực, tím tái, cơn ngưng thở xuất hiện thường xuyên và kéo dài,… Trẻ bị hạ thân nhiệt nếu nhiệt độ cơ thể con dưới 36.5 độ do nhiệt độ môi trường, nhiệt độ phòng xuống thấp.
• Nếu mẹ không thể ở cùng con trong suốt thời gian thực hiện Kangaroo thì nên có người thân trong gia đình đáp ứng các điều kiện, sẵn sàng thay thế mẹ thực hiện. Hoặc khi thực hiện với mẹ nên kéo dài thời gian tiếp xúc da kề da càng lâu càng tốt.

Lợi ích của phương pháp Kangaroo đối với trẻ sơ sinh nhất là trẻ sinh non rất tốt đồng thời cũng hữu ích cho cả người mẹ. Tuy nhiên không phải trẻ nào cũng đáp ứng phương pháp này, do vậy ba mẹ hãy nhờ sự tư vấn và tuân thủ đúng hướng dẫn của y bác sĩ để chăm sóc trẻ cách tốt nhất.

Bài viết được thực hiện với sự tư vấn chuyên môn của Ths.ĐD. Võ Thị Ngọc Diệp - Trưởng phòng Điều dưỡng - Bệnh viện Hùng Vương, TP. Hồ Chí Minh.